Word dirigent van je eigen ik-fabriek!
Na het succes van de krokusvakantie in 2021, startte ook in deze herfstvakantie weer een leerzame week voor kinderen van basisschool De 7-Sprong in Eemnes. Waar vorig jaar vooral het bewegen in combinatie met leren centraal stond, stond deze week zelfregulatie en de executieve functies centraal. De executieve functies worden ook wel de dirigent van ons brein genoemd.
Een aantal leerlingen van basisschool De 7-Sprong krijgen elke week ondersteuning van een eigen leerkracht op het gebied van technisch lezen, begrijpend lezen en rekenen. Ze krijgen verschillende strategieën aangeleerd hoe ze een bepaalde som, woord of opdracht dienen aan te pakken. Maar wat vooral belangrijk is bij leren is jezelf aansturen, een plan bedenken, dit uitvoeren en hierna evalueren hoe het gegaan is. Dit oefenen we tijdens de herfstweek op basisschool De 7-Sprong in Eemnes.
Verdiepingen in je hersenen? Hoe zit dat?
De leerlingen leren hoe het brein werkt. In het brein zitten verschillende verdiepingen en al deze verdiepingen hebben we nodig om tot werken te komen. Zo moet je een goede concentratie hebben (1e verdieping), een plan bedenken (2 verdieping) en het plan uitvoeren en overzicht bewaren (3e verdieping).
Wat ik vaak zie is dat leerlingen direct aan de slag gaan en direct doorgaan naar de volgende opdracht als ze klaar zijn. Wat ze vaak vergeten is bedenken wat ze moeten doen en hoe ze het gaan doen. Ook het evalueren is iets wat leerlingen niet uit zichzelf doen.
Door dit veelvuldig met leerlingen te oefenen worden ze hier vaardiger in. Al deze stappen gebeuren in de drie verdiepingen van je ik-fabriek.
Zelfregulatie vergroten? Hoe doe je dat?
Tijdens de herfstweek leren de leerlingen hoe het brein werkt, voor een aantal is dit herhaling en voor een aantal nieuwe informatie. Tijdens de rekenbegeleidingen staat vooral centraal dat de leerlingen de stappen van Meichenbaum (Wat moet ik doen, hoe ga ik het doen, ik ga aan het werk, ik kijk na) leren toepassen waarmee de executieve functie planning en prioritering wordt versterkt. De leerlingen hebben hier een strategiekaart van gemaakt.
Tijdens het gezamenlijk oefenen, wordt elke keer expliciet benoemd wat je moet doen en hoe je het gaat doen.
Aan het eind wordt er ook geëvalueerd. De leerlingen maken gebruik van de zelfgemaakte strategiekaarten bij de stap hoe moet je het doen. Mooi om te zien dat de leerlingen de strategieën goed toepassen en actief gebruik maken van hun eigen strategiekaarten.
Bij begrijpend lezen en technisch lezen leren de leerlingen dieper te graven in de tekst. Wanneer je een tekst één keer leest, kan je globaal vertellen waar de tekst over gaat. Maar om de tekst echt goed te begrijpen, is het belangrijk dat leerlingen actief bezig zijn met de tekst en deze meerdere keren lezen.
De leerlingen leren zichzelf aan te sturen tijdens het lezen door symbolen in de tekst te zetten. Kom je een moeilijke woord tegen? Zet er dan een rondje omheen. Zie je een verband? Zet er een pijltje bij.
Door dit actief met de leerlingen te oefenen, gaat de tekst meer leven en leren de leerlingen de tekst nog beter begrijpen!
Inleveren en klaar! Of toch niet?
En dan heb je hard geoefend en denk je dat je klaar bent. Maar dat is niet het geval. Naast het maken van een plan en het uitvoeren van het plan, is het heel belangrijk om te evalueren hoe het is gegaan. Op die manier leer je hoe je iets de volgende keer moet doen of juist niet moet doen.
Vraag aan jezelf of het concentreren goed lukte. Of hoe het formuleren van je plan ging. Of hoe het uitvoeren van je plan is gegaan. En bedenk ook wat je de volgende keer hetzelfde gaat doen en wat ga je anders doen. Het beantwoorden van deze vragen is nog een hele uitdaging!
Door tijdens het werken directe feedback te geven aan de leerlingen en een koppeling te maken met het brein, leren kinderen meer inzicht te krijgen in hun eigen gedrag en het leren.
Bespreek met leerlingen wanneer het goed is gegaan en hoe dat kwam, zodat ze dit kunnen meenemen naar situaties wanneer het lastig is. En bespreek ook hoe je een probleem de volgende keer kan oplossen. Op deze manier komen leerlingen steeds een stapje dichter bij het worden van de dirigent van hun eigen ik fabriek!
Wil je meer lezen over executieve functies en weten hoe we hiermee aan de slag gaan bij RondomLeren?
Lees dan deze blog eens!
Zelf aan de slag met zelfregulerend leren? Misschien is de workshop zelfregulerend leren voor leerkrachten, docenten en/of leerlingen iets voor jou!
Anne de Jongh, orthopedagoog bij RondomLeren B.V.
