De magie van hersenontwikkeling tijdens de basisschool: Emotionele groei als sleutel tot succes in lezen, schrijven, rekenen, ruimtelijk inzicht en sociaal gedrag.

Blog 1 van 4 in de serie over hersenontwikkeling tijdens het primair en voortgezet onderwijs

De basisschoolperiode is een van de meest transformerende fases in het leven van een kind. In deze periode groeien niet alleen de cognitieve vaardigheden – zoals lezen, schrijven, rekenen en ruimtelijk inzicht – maar vindt er ook een intensieve emotionele en sociale ontwikkeling plaats.

Bij RondomLeren, met meer dan 15 jaar ervaring in remedial teaching en diagnostiek, zien we dagelijks hoe deze ontwikkelingen elkaar versterken. In deze vierdelige blogserie nemen we u stap voor stap mee door de magische wereld van de hersenontwikkeling van kinderen in het primair en voortgezet onderwijs.

In deze eerste blog belichten we op een heldere en concrete manier hoe de hersenen van kinderen zich tijdens de basisschool ontwikkelen en hoe dit samenhangt met hun leerprestaties én hun emotionele groei. Zo krijgt u als ouder of leerkracht inzicht in de waarde van gerichte ondersteuning en het versterken van de basis voor verdere schoolontwikkeling.

De ontwikkeling van de hersenen in de basisschoolperiode

De hersenen van kinderen zijn in deze jaren bijzonder plastisch, wat betekent dat ze zich snel aanpassen en nieuwe verbindingen vormen. Dit biedt enorme kansen, maar brengt ook uitdagingen met zich mee.

Cognitieve groei


Gedurende de basisschooljaren ontwikkelen zich belangrijke hersengebieden, zoals de taalcentra, de prefrontale cortex – essentieel voor probleemoplossend denken – en de pariëtale kwab, die betrokken is bij ruimtelijk inzicht en rekenen. Een kind dat begint met het leren van eenvoudige letters en klanken, bouwt langzaam een fundament op voor het begrijpen van complexe zinnen en het schrijven van verhalen. Deze ontwikkeling vormt de basis waarop verdere taalvaardigheden kunnen worden opgebouwd.

Emotionele ontwikkeling


Tegelijkertijd groeit het limbisch systeem, het centrum voor emoties en sociale interacties. Het vermogen om emoties te reguleren en relaties te vormen is cruciaal voor de verdere ontwikkeling. Wanneer een kind leert om frustratie te hanteren bij het oplossen van een moeilijke rekensom, is dat niet alleen een cognitieve overwinning, maar ook een stap richting emotionele volwassenwording.

Emotionele ontwikkeling en haar invloed op leerprestaties

Emoties spelen een cruciale rol in het leerproces. Een stabiele en positieve emotionele basis helpt leerlingen om geconcentreerd en gemotiveerd te blijven, terwijl stress en negatieve emoties de leerprestaties kunnen belemmeren.

Zelfvertrouwen en motivatie


Kinderen die zich veilig en ondersteund voelen, ontwikkelen een sterk zelfvertrouwen. Dit zelfvertrouwen stimuleert hen om uitdagingen niet uit de weg te gaan, maar juist als kansen te zien om te groeien. Denk aan een leerling die complimenten ontvangt voor zijn inzet bij het lezen en daardoor de moed vindt om ook moeilijkere boeken te proberen.

Stress en faalangst


Aan de andere kant kan een kind dat voortdurend onder druk staat, in een spiraal van stress terechtkomen. Deze stress kan leiden tot faalangst, wat het leerproces belemmert. Een leerling die bang is om fouten te maken bij het schrijven, kan hierdoor blokkades ervaren, waardoor creativiteit en vloeiendheid in het schrijven stagneren.

Sociaal gedrag en emotionele intelligentie


Hoe een kind omgaat met leeftijdsgenoten en leerkrachten, hangt nauw samen met zijn emotionele intelligentie. Positieve sociale interacties dragen bij aan zowel het welzijn als de cognitieve ontwikkeling. In groepsprojecten leren kinderen niet alleen samen te werken, maar ook hun eigen emoties te reguleren en die van anderen te herkennen. Dit versterkt hun vermogen om problemen op te lossen en nieuwe ideeën te ontwikkelen.

Leergebieden en de rol van hersenontwikkeling

Elk leergebied vraagt om een specifieke ontwikkeling binnen de hersenen. Hier volgt een nadere toelichting:

Lezen en schrijven


De ontwikkeling van de taalcentra, zoals de Broca- en Wernicke-gebieden, is essentieel voor het begrijpen en produceren van taal. Interactieve leesactiviteiten en schrijfopdrachten stimuleren kinderen om hun taalvaardigheden te ontwikkelen. Bij RondomLeren zetten we interventies in die gericht zijn op het versterken van het fonemisch bewustzijn en het begrijpend lezen, zodat de basis goed gelegd wordt.

Rekenen

Rekenen vraagt om een efficiënte werking van de prefrontale cortex en de pariëtale kwab. Door herhaaldelijk oefenen met sommen ontwikkelt een leerling een sterker gevoel voor getallen en patronen, wat het oplossen van complexe vraagstukken vergemakkelijkt.

Ruimtelijk inzicht


Het vermogen om ruimtelijke relaties te begrijpen is van belang voor vakken als wiskunde en wetenschap, maar ook voor praktische, dagelijkse taken. Kinderen die regelmatig bezig zijn met puzzels en bouwspeelgoed ontwikkelen niet alleen motorische vaardigheden, maar versterken ook hun ruimtelijk inzicht.

Sociaal gedrag


De ontwikkeling van sociaal gedrag is nauw verbonden met zowel emotionele als cognitieve groei. Het samenspel tussen het limbisch systeem en de prefrontale cortex maakt het mogelijk om sociale signalen te interpreteren en gepast te reageren. In de klas leren kinderen via rollenspellen en groepsactiviteiten hoe zij effectief kunnen communiceren en samenwerken, wat bijdraagt aan een positieve leeromgeving.

Onze aanpak bij RondomLeren: expertise in actie

Bij RondomLeren combineren we onze uitgebreide kennis van hersenontwikkeling met praktische interventies om elk kind op maat te ondersteunen. Onze aanpak bestaat uit verschillende onderdelen:

Uitgebreide diagnostiek


We starten met een grondige evaluatie waarin we niet alleen de academische prestaties, maar ook de emotionele en sociale ontwikkeling van het kind in kaart brengen. Door middel van gestandaardiseerde toetsen, observaties en gesprekken met ouders en leerkrachten kunnen we specifieke aandachtspunten identificeren, bijvoorbeeld wanneer een kind moeite heeft met concentreren door externe prikkels.

Persoonlijk handelingsplan


Op basis van de diagnostische gegevens stellen we een op maat gemaakt handelingsplan op. Dit plan bevat concrete doelen, zoals het verbeteren van het leesbegrip of het versterken van sociale vaardigheden, en beschrijft de interventies die nodig zijn om deze doelen te bereiken. Als blijkt dat een leerling moeite heeft met begrijpend lezen, ontwikkelen wij een plan met gerichte leesstrategieën, ondersteund door individuele begeleiding of groepssessies.

Intensieve remedial teaching


Onze begeleiding is intensief en specifiek gericht op de behoeften van het kind. We bieden zowel individuele sessies als kleine groepssessies aan, bijvoorbeeld in de vorm van onze Talent Campus. Een leerling die worstelt met faalangst kan profiteren van individuele kinder- of jongerencoaching, waarbij samen gewerkt wordt aan copingstrategieën en zelfvertrouwen, terwijl er ook in groepsverband geoefend wordt met gezamenlijke leesactiviteiten.

Samenwerking met ouders en leerkrachten


Wij vinden het essentieel dat alle betrokkenen – ouders, leerkrachten en andere professionals – nauw samenwerken. Door middel van regelmatige evaluatie- en feedbacksessies zorgen wij ervoor dat het handelingsplan voortdurend wordt aangepast aan de veranderende behoeften van het kind. Deze gezamenlijke aanpak zorgt voor een continue ondersteuning, zodat het kind zich optimaal kan ontwikkelen.

De basisschoolperiode is een cruciale fase waarin de hersenen van kinderen zich op meerdere niveaus ontwikkelen.

Het verhaal van cognitieve en emotionele groei laat zien dat een evenwichtige combinatie van academische ondersteuning en emotionele begeleiding de sleutel is tot succes. Bij RondomLeren benutten we onze 15 jaar ervaring om met een gedegen diagnostiek en gerichte remedial teaching, uitgevoerd door orthopedagogen, psychologen, remedial teachers en kinder- en jongerencoaches, elk kind te helpen zijn of haar volledige potentieel te bereiken. Door vroegtijdig in te grijpen en samen te werken met ouders en leerkrachten, creëren we een duurzame positieve impact op de leerprestaties en het welzijn van kinderen.

Bent u benieuwd hoe onze expertise kan bijdragen aan de optimale ontwikkeling van uw kind of leerlingen? Neem dan contact met ons op voor een vrijblijvend adviesgesprek of blader door onze website voor meer informatie over onze diensten. Samen bouwen we aan een toekomst waarin elk kind de kans krijgt om te groeien en te excelleren.